TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Kocaeli temsilciliği ve Jeogenç öğrenci örgütlülüğünün organize ettiği panele Jeoloji Bölüm başkanı Prof. Dr. Ö. Feyzi Gürer ve öğretim üyeleri, öğrenciler ve Büyükşehir belediyesinden yetkililer yoğun ilgi gösterdi.

Prof. Dr. Ömer Lütfi Şen’den işte çarpıcı tesbitler:

TÜRKİYE ISINIYOR

“Türkiye ısınıyor. Yaz diğer mevsimlerden daha fazla ısınıyor. Sıcak dönem genişliyor. Yıllık toplam yağış çok değişmemekle beraber sonbahar yağışlarındaki artış eğilimi dikkat çekmektedir.   Dağ buzullarındaki çekilme ve nehir akımların erkene kayması sıcaklıktaki artışa işaret eden diğer göstergelerdir. Doğrudan Türkiye’deki değişiklikler ile irtibatlı olmasa da kıyılarımızda deniz seviyesi yükselmektedir. Zarar verici meteorolojik hadise sayısındaki değişim ile sıcaklık değişimi arasında yakın bir ilişki söz konusudur. Özellikle ikisinin de son yıllarda artış eğiliminde olduğu söylenebilir.

GELECEKTE, GÜNEYDE YAĞIŞ AZALACAK, GÜNEYDOĞUDA SICAK ARTACAK

İklim modelleri ile gerçekleştirilen iklim değişikliği çalışmaları modellerin büyük çoğunluğunun Türkiye’nin güney bölgelerinde yağışta önemli oranlarda azalma meydana geleceğinin öngörmektedir. Kuzey kesimlerde ise yağış değişimi konusunda modeller arası uyuşma azdır. Bazı modeller artış bazıları az da olsa azalış tahmin etmektedir. Sıcaklık doğu ve güneydoğu bölgelerinde diğer bölgelere nazaran daha fazla artacaktır. Yazın artış kışa göre daha fazla olacaktır.

Marmara ve Karadeniz bölgelerinin iklimi Akdeniz iklimine doğru evrilecektir. diğer bölgeler (İç, Doğu ve Güney Doğu Anadolu) daha karasal iklim karakteristikleri gösterecektir. Akdeniz ve Ege bölgelerinde Akdeniz iklimi hakimiyetini (sıcaklık artışı ve yağış azalışı ile birlikte) devam ettirecektir.

İKLİM,  SAĞLIĞI ETKİLEYECEK

İklim değişikliğinin yaşam konforu ve sağlık açısından olumlu ve olumsuz yansımaları olabilir. Akdeniz ikliminin Türkiye’de daha fazla alanda etkili olması yaşam konforunu olumlu yönde etkileyebilir. Ancak, artan sıcaklıklar ve sıcak hava dalgaları özellikle yaz mevsimlerinde sağlık problemlerine (kalp rahatsızlıkları) neden olacaktır. 2003 yılı yaz mevsiminde Avrupa’da etkili olan sıcak hava dalgası 30000’e yakın insanın ölümüne sebep olmuştur. 

SU KAYNAKLARINDA TEHLİKE ÇANLARI

Kişi başı su tahminlerine göre, Türkiye “su stresi” olan ülkeler kategorisinde yer almaktadır. Günümüzdeki su potansiyeli rakamı değişmediği kabul edilirse, 21. yüzyılda da bu kategoride yer almaya devam edecektir. Ancak, iklim değişikliği (azalan yağış ve artan buharlaşma) nedeniyle Türkiye’de su potansiyeli azalacak ve kişi başı su miktarı muhtemelen 1000 m3’ün altına düşecektir. Bu durumda Türkiye “su azlığı” olan ülkeler kategorisine dahil olacaktır…

Özellikle İstanbul, İzmir ve Ankara su açısından oldukça nazik bölgelerde yer almaktadır. 2007-2008 kuraklıkları bu durumu bütün berraklığı ile ortaya koymuştur. Türkiye’de nüfus batıda, su kaynakları ise doğuda yer almaktadır.

Türkiye’nin Akdeniz havzaları ile Konya, Seyhan, Ceyhan, Fırat ve Dicle havzalarında su potansiyeli gelecekte azalacaktır. Fırat ve Dicle havzalarında su potansiyeli azalması 2050’lere kadar %10 civarında ve 2080’lere kadar %25-30 civarında olacaktır.

TARIMDA DURUM

Türkiye’nin tahıl, meyve ve sebze açısından en önemli illeri (Konya, Antalya, Antakya, Şanlıurfa gibi) aynı zamanda yağışın gelecekte en fazla azalacağı illeri arasındadır.

ORMAN YANGINLARINA DİKKAT

İklim değişikliği (sıcaklık artışı ve yağış azalması) hesaba katıldığında Akdeniz ve Ege sahil bölgelerinde görülen orman yangınlarının artacağını ve başka bölgelerde de daha fazla yangın meydana gelebileceği söylenebilir.

TURİZM OLUMSUZ ETKİLENEBİLİR

İklim değişikliği Türkiye’de kıyı turizmini olumlu yönde etkileyebilir. Turizm sezonu uzaması muhtemeldir. Kış turizmi (azalacak kar örtüsü dolayısıyla) iklim değişikliğinden olumsuz etkilenecektir.

ENERJİ AÇISINDAN DURUM

Azalacak su potansiyeli hidrolik elektrik üretimini azaltacaktır. Rüzgar ve güneş enerjisi potansiyeli açısından büyük bir değişiklik olmayacaktır.

TÜRKİYE NELER YAPMALI?

Nüfusun belli bölgelere yığılması engellenmelidir. Su kaynaklarından yararlanma açısından nispeten su zengini bölgelere göç teşvik edilmelidir. Bu şekildeki bir dağılım iklim değişikliği kaynaklı kırılganlığı azaltacaktır.

Su kaynakları tasarruflu kullanılmalı, tarıma aktarılan su miktarı tasarruf sağlayan sulama teknikleri uygulanarak azaltılmalıdır. Tasarruflu tekniklerin kullanıldığı sulanan arazilerin alanı artırılmalıdır.Ürün desenleri iklim değişikliği dikkate alınarak planlanmalıdır.

Sıcaklığa ve kuraklığa dayanıklı ağaçların olduğu orman alanları artırılmalıdır.

Enerjide arz istikrarın korunması şartıyla yenilenebilir enerji kaynaklarına ağırlık verilmelidir.

Küreselleşen dünyada “bağımsız” ülkelerden bahsetmek zordur. Yerel ve bölgesel iklimsel afetler küresel etkiler meydana getirebilmektedir (örneğin, büyük tarım arazilerinin kuraklıktan etkilenmesi). Böyle durumlara hazırlıksız yakalanmamak toplumların huzuru açısından son derece önemlidir. İklim ve iklim değişikliği araştırmaları sadece yerel ölçekte değil küresel ölçekte de yapılmalı, ve bu araştırmalar, toplumsal yansımaları olabilecek risklerin önceden belirlenmesinde etkin bir şekilde kullanılmalıdır. Örneğin, dünyadaki tarım üretim alanları kuraklık açısından takip edilerek gıda fiyatlarındaki olası değişimler önceden belirlenerek gıda güvenliği açısından tedbirler alınabilir. Türkiye sadece içeriye yönelik projeksiyonlar değil bölgesel hatta küresel ölçekli mevsimsel ve daha uzun süreli projeksiyonlar oluşturmayı öğrenmelidir (Bölgesel ve küresel bir aktör olmak istiyorsa). Türkiye kuraklık gibi büyük alanları etkisi altına alabilecek afetlere karşı tedbir amaçlı olarak başka ülkelerde tarım alanları işletme yoluna başvurabilir. “

Nefes Haber Ajansı