CMK'da yapılan 'makul şüphe' düzenlemes ile şüphelilerin üst, ev ve işleri aramaları kolaylaştırılırken, ağır ceza mahkemelerinin ukdesindeki dinleme kararları tek hakime indiriliyor.

Hakim ve savcılara maaş artışı ve disiplin affı getiren yasa teklifi, Kobani eylemleri üzerine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 'Salı gününden sonra gereği yapılacak. Önemli adımlar atılacak' sözleri sonrası genişletildi. Ak Parti Milletvekilleri Ramazan Can ve Recep Özel tarafından TBMM'ye sunulan kanun teklifi ile CMK ve TCK’da sürpriz değişiklikler getiriliyor. CMK'da yapılacak değişiklik ile şüphelilerin üstü, eşyası, ev, işyerlerine arama yapabilmek somut delilere dayanan kuvvetli şüphe yerine ‘makul şüphe’ yeterli sayılacak. ' Kanun teklifinde, “Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar” için de dinleme ve teknik takip kararı alınmasının yolu açıldı. Ayrıca aynı suça karışanların taşınmazlarına, hak ve alacaklarına el konulabilecek ve bu suçla ilgili soruşturmayı gizli soruşturmacı yürütebilecek. Kanun teklifinde, TCK’da düzenlenen 6 ay hapis üst sınırlı ‘tehdit’ suçuna verilecek cezanın da 6 aydan iki yıla kadar artırılması önerildi. Teklife mevcut madde olmayan “Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle” ve “Kamu görevlisinin sahip bulunduğu nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle” ibareleri de eklendi.

TEHDİDİN CEZASI ARTIYOR

Teklifle, Türk Ceza Kanunu (TCK) ve Ceza Muhakemesi Kanunu'nda (CMK) önemli değişiklikler yapılıyor. Hürriyete karşı suçlar bölümündeki 'tehdit' maddesi yeniden düzenleniyor. Tehdit eden kişi mağdurun şikayeti üzerine, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacak. Tehdidin; kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle ve kamu görevlisinin sahip bulunduğu nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle yapılması halinde iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilecek.

ARAMA YAPMAK KOLAYLAŞIYOR

Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "şüpheli veya sanıkla ilgili arama" maddesinde değişiklik yapılarak, arama yapılması kolaylaştırılıyor. Mevcut kanunda arama ancak "kuvvetli şüphe" üzerine yapılabiliyordu. Yeni teklifte "makul şüphe" nedeniyle şüphelinin veya sanığın üstü, eşyası, konutu veya işyerinde arama yapılabilmesinin önü açılıyor. 'Makul şüphe' kavramı yılın başında yapılan ve TMK ve özel yetkili ağır ceza mahkemelerini kaldırına çerçeavesinde kaldırılmış, yerine 'somut delilere dayanan kuvvetli şüphe' uygulaması getirilmişti.

'EL KOYMA' KARARININ KAPSAMI GENİŞLETİLİYOR

Taşınmazlara, hak ve alacaklara ilişkin el koymanın kapsamı genişletiliyor. Mevcut yasada, "silahlı örgüt" veya "örgüte silah sağlama" suçu nedeniyle el koyma kararı verilebiliyordu. Yeni teklifle, "Anayasayı ihlal", "yasama organına karşı suç", "hükümete karşı suç", "Hükümete karşı silahlı isyan", "silahlı örgüt", "silah sağlama" ve "suç için anlaşma" soruşturmalarında el koyma kararı verilebilmesinin önü açılıyor. TCK'da 'Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar' başlığında sayılan 'silahlı örgüt' veya 'örgüte silah sağlama' suçundan el koyma kararı verilirken; 'Anayasayı ihlal', 'yasama organına karşı suç', 'hükümete karşı suç', 'Hükümete karşı silahlı isyan', 'silahlı örgüt', 'silah sağlama' ve 'suç için anlaşma' soruşturmalarında el koyma kararı verilebilecek. Bir suç dolayısıyla yapılan soruşturma ve kovuşturmada iletişimin tespitine ağır ceza mahkemeleri yerine sulh ceza hakimlikleri veya yargılamayı yapan mahkemelerce karar verilecek. Şüpheli ve sanığın telekomünikasyon yoluyla iletişiminin tespiti, soruşturma aşamasında hakim; kovuşturma aşamasında mahkeme kararına istinaden yapılacak. Kararda, yüklenen suçun türü, hakkında tedbir uygulanacak kişinin kimliği, iletişim aracının türü, telefon numarası veya iletişim bağlantısını tespite imkan veren kodu ve tedbirin süresi belirtilecek. Devletin güvenliğine karşı ve anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlarda; 'dinleme ve kayda alma', 'gizli soruşturmacı görevlendirme', 'teknik araçla izleme' mümkün olabilecek.

SULH CEZA HAKİMİ DİNLEME KARARI VEREBİLECEK

CMY’de telefon dinleme için sayılan suçlara devletin güvenliğine karşı suçlar (devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak, düşmanla işbirliğiyapmak, devlete karşı savaşa tahrik, temel milli yararlara karşı hareket, yabancı devlet aleyhine asker toplama, askeri tesisleri tahrip ve düşman askeri hareketleri yararına anlaşma, düşman devlete maddi ve mali yardım) ile anayasal düzene ve düzenin işleyişine karşı suçlar (anayasayı ihlal, yasama organına karşı suç, hükümete karşı silahlı isyan, bu suçlar için örgüt kurma) da eklenecek. Mevcut kanunda sadece ağır ceza mahkemelerince verilebilen dinleme kararlarının, sulh ceza hakimlerince ya da yargılamayı yapan mahkemece de verilmesinin önü açılıyor.

AVUKATLARIN DOSYA İNCELEME YETKİLERİNE KISITLAMA GELİYOR

Teklif yasalaşırsa, müdafinin dosya içeriğini incelemesi veya belgelerden örnek yetkisi, "soruşturmanın amacını tehlikeye düşürebilecek" ise, Cumhuriyet savcısının istemi üzerine hakim kararıyla kısıtlanabilecek. Teklife göre müdafi ancak, iddianamenin mahkeme tarafından kabul edildiği tarihten itibaren dosya içeriğini ve muhafaza altına alınmış delilleri inceleyebilecek; bütün tutanak ve belgelerin örneklerini harçsız olarak alabilecek. Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarda, Cumhuriyet savcısı soruşturmanın yapıldığı yer sulh ceza hakiminden de karar alabilecek.

YARGITAY'A TIRPAN

Hükümet HSYK seçimlerinde yenilgiye uğradığı Yargıtay'ı da tırpanlıyor. Yargıtay  1. Başkanlık Kurulu’nun Yargıtay tetkik hâkimlerini atama yetkisi, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’na verilecek. Avukatların hâkim ve savcı olarak atanabilmesi için gerekli olan “5 yıl mesleklerinde fiilen çalışmış olma koşulu”ndaki süre 2 yıla düşürülecek.

ADLİ YIL AÇILIŞ TÖRENLERİ İPTAL

TBMM'ye sunulan kanun teklifinde, Yargıtay Kanunu'nda öngörülen "Adli Yılın Açılışı"na ilişkin düzenleme yürürlükten kaldırılıyor. İlgili maddede, "Her adli yıl Ankara‘da bir törenle açılır. Yargıtay Birinci Başkanı bir konuşma yapar. Açılış konuşmasının metni ve tören gündemi üzerinde daha önceden Başkanlar Kurulunun düşüncesi alınır" düzenlemesi yer alıyordu. Erdoğan, başbakanlığı döneminde katıldığı Danıştay'ın kuruluş yıldönümü töreninde TBB Başkanı Metin Feyzioğlu'na "Edepsizlik yapıyorsun" diye çıkışarak salonu terk etmişti. Erdoğan, Feyzioğlu'nun da konuşmacı olarak davet edilmesi nedeniyle, Yargıtay'da gerçekleştirilen Adli Yıl Açılış törenine katılmamıştı.

NOTERLER İŞLEMLERİ ELEKTRONİK ORTAMDA YAPABİLECEK

Teklifle, noterlerin bazı işlemleri elektronik ortamda, mobil imza aracılığıyla yapmalarının önü açılıyor.

AVUKATLARA, HAKİM-SAVCILIK YOLU KOLAYLAŞIYOR

Teklifle avukatlar, hakim ve savcı olmaları kolaylaştırılıyor.Hakim ve savcı olmak için daha önce 5 yıl olan fiilen çalışma şartı iki yıla indiriliyor.

ADALET BAKANLIĞI YURTDIŞI TEŞKİLATI KURUYOR

Teklifle, Adalet Bakanlığı'nın yapısı da değiştirilerek, Bakanlığın yurtdışı teşkilatı kurmasının önü açılıyor.