Keçiler kaçmadan !..

Yazıma böyle başlamamın nedeni, birkaç gün önce sosyal medyada gördüğüm “Keçi Gerçeği” başlıklı bir yazı. Keçinin orman için ne kadar faydalı (!) olduğu anlatılıyor. Yazan kişinin bu konudaki bilgi düzeyi beni ilgilendirmiyor. Ancak, bazı kişiler bunu onaylayan yorumlar yapmış. İnanılır gibi değil…Çok şaşırdım. Çünkü burada yazılanların “uyduruk” olduğunu anlamak için orman mühendisi diplomasının gerekmediğini zannediyordum.

Şimdi  o başlık altında neler yazıldığını görelim ve biraz gülelim!   

Keçiler ormanların bahçıvanlarıdır. Orman tabanındaki dalları budarlar ve ormanın aşırı sık olmasını engellerler. Bu sayede orman altının hava ve ışık almasını sağlarlar. Böylece orman tabanında diğer pek çok bitki için yer açılır ve doğal çevre zenginleşir.

Aman efendim ne üstün bilgi! Keçilerin girip beslenmediği ormanların şu acınacak haline bakın! Sıklık nedeniyle bitki azlığına bakın! Bu yüzden ormanlara özel olarak keçi sürüleri salınmalı ve hatta ormanı terk etmelerini önlemek için etrafları çitle çevrilmelidir!

Devamı var;

Keçiler orman içlerinde sürekli geçtikleri yerlerde kuru otları ve yaprakları parçalayıp orman yangınlarının yayılmasına engel olarak fayda sağlarlar. Üstelik Orman Bakanlığının yaptığı budamalarda ağaç dalları orman tabanında bırakılmakta ve bu da yangına davetiye çıkarmaktadır.

Tabii canım!.. Orman yangınında sadece tabandaki kuru otlar ve yapraklar yanar!.. Onlar olmazsa yangın olmaz! Orman Bakanlığı ormanlarda budama yapıyor da ağaç dallarını yerde mi bırakıyor?  Nerede acaba bu budanan ormanlar!

Verilen bilgi burada bitmiyor:

Keçi, eğimli yerlerde patikalar açıp, yamaçları teraslar. Bu da erozyona karşı fayda sağlar. Bu gün Orman Bakanlığı yangın yolları, ormanın budanması ve seyreltilmesi için önemli bir masraf yapmaktadır. Oysa keçiler bunları bedava yaptığı gibi insanlara da geçim kaynağı olmaktadır.

Ormanda yollar, teraslama, budama ve seyreltme işlerini bedava yapan keçiler! Ben 74’lü yıllarda Kastamonu ormanlarında “Yol planlama mühendisi olarak çalışmıştım. Bu işi yaparken –acemilikten olacak-yanıma bir keçi almayı akıl edememişim! Ama orman bakımı ve erozyon çalışması yapan meslektaşlarım sizler bu işleri keçilere neden bırakmadınız. Çok ayıp!

Gelelim bilimsel duruma:

Çoğu insanımız bilmez; Bütün hayvanların ormanı etkilemesi beslenme şekline bağlıdır:    

Keçinin beslenmesinde yem payı %20 iken bu oran atlarda %90, sığırlarda %70, koyunda %60dır. Yani keçi yem ile beslenmeyi sevmiyor.

Keçiler beslenme için dalların ve çalıların uçlarını ve sürgünleri yeme huyuna (Brucazione) sahiptir. Beslenmelerinde bunların payı  %60 iken bu oran atlarda %6, sığır ve koyunlarda %10 dur.

Keçiler ağaçlardan beslenirken üst dalların yapraklarını da yemelerini sağlayacak şekilde arka ayakları üzerinde durabilme özelliğine sahiptirler. Bundan faydalanarak onlar bir dalın yapraklarını yukarıdan aşağıya doğru yerken koyunlar bunun aksini yapar.

Açgözlülüğü ve çevikliği, keçinin her zaman en sevdiği yiyecekleri aramasına ve onları elde etmek için uzun veya dik yollar aşmasına neden olur. Bu yüzden koyun ve sığırların kaçındığı,  yüksek eğilimli dağlık ve ulaşılması zor alanlarda da beslenirler. Sığırlar eğimi %10'dan fazla olan alanları çok az kullanırken keçiler %45'e varan eğime kadar olan alanları kullanabilirler. Ama tırmanma durumlarında toprağı aşındırarak yamaçlarda çok büyük toprak erozyonuna neden olurlar.

Keçiler diğer hayvanlara kıyasla acı yiyeceklere karşı yüksek tolerans gösterirler. Mevsim değişikliklerine çok kolay adapte olurlar ve besin değerlerine göre otçul besinlerini seçerler.

Keçi sütü ve peynirinin daha pahalı olmasının nedenini anladınız mı?

Doğal ormanda ağaçlardan düşen tohumlardan yeni fidanlar oluşur. Keçilerin varlığı halinde bunlar ağaç konumuna gelemezler. Çünkü bu hayvanlar fidanların uç sürgünlerini yerler ve onların çalı haline dönüşmesine neden olurlar. Bu yüzden keçilerin beslendiği ormanlar kendini yenileyemez ve orman özelliğini kaybederler. Anadolu toprakları bunların örnekleriyle doludur.

“Keçi ormana faydalıdır” demek “keçileri kaçırmak!” ile de eş anlamlıdır. Keçileri sakın kaçırmayın!..

Kaynak:

1) A. Di Francia .Introduzione alle Tecniche di gestione dei pascoli

2)Brucazione. Da Wikipedia, l'enciclopedia libera.