Türkiye’de Sporun 95. Yılı…

Atatürk’ün vefatını izleyen günlerde dünyanın en ünlü gündelik spor gazetelerinden( Fransa’ da yayınlanan) “L’Auto”, yayınladığı geniş bir makalede Atatürk’ün spora verdiği büyük önemi uzun uzun överken şunları da yazmıştı: “Dünyada ilk defa Beden eğitimini mecburi kılan devlet adamı o oldu. Yalnız kağıt üzerinde, nutuklarda değil, bilfiil yerine getirdi. Stadyumlar ve çeşitli spor merkezleri tesis ettirdi. Halk evlerinin spor kollarını bizzat murakabe etti. Milletin mukadderatına hakim olduğu günden itibaren Türkiye’de spor, gittikçe artan bir önem ve değer kazandı” Atatürk, dünyada Beden eğitimini ülkesinde mecburi kılan ilk devlet adamıydı. Onun “Sağlam kafa, sağlam vücutta bulunur” sözü de, yarattığı genç Türkiye Devletinin geleceği için düşündüğü ana esaslardan biriydi hiç kuşkusuz. Nitekim Cumhuriyetin ilanından önceki günlerde hazırlanan hükümet programlarında da bunu görmek mümkündür. Hükümet Programı’nda bahsi geçen, “Terbiye-i Bedeniye Darülmuallimi”, çok geçmeden kurulup “Gazi Terbiyesi Enstitüsü” adı altında faaliyete geçmişti.

Cumhuriyet Döneminden önce, ülkemizde spor;  özel teşebbüsler aracılığıyla yapılmaktaydı. Bu dönem; sporun yaygın olmadığı, toplumun spora yabancı olduğu, kulüplerin ve sporcuların, saray mensuplarının, zenginlerin, ağaların, tekkelerin ve birkaç kişinin himayesinde olduğu, genel olarak örgütsüz bir dönemdir(Sümer, 1990).

                Sporun belli bir merkeze bağlanması ve spor branşlarının federasyonlar altında toplanması Cumhuriyet Dönemi ile başlamıştır. Cumhuriyetin ilanından 1936 yılına kadar süren dönemde sporu, Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakının yönlendirdiği görülür. Geçiş özellikleri gösteren 1936 – 1938 dönemindeyse Türk Spor Kurumu öne çıkar. 1938’den sonraki yılları kapsayan dönemde de Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü, sporun ulusal ölçekte örgütlenmesi görevini yüklenir. Bu görevi 1986 yılından sonra ise Gençlik Spor Genel Müdürlüğü sürdürür.

 “ Türk Spor Kurumu”  Şubat 1936 yılında Almanya’nın Olimpiyat komitesi başkanı Carl Diem’in desteği ile kurulmuştu. Ancak bu kurumda; merkeziyetçiliğin ön plana çıktığı, politikacıların ve siyasetin  spora müdahale edebildiği  sıkıntısı  Atatürk gibi ileriyi görme kabiliyeti yüksek bir devlet adamının gözünden kaçmamıştı… 29 Haziran 1938 gün ve 3530 sayılı “Beden Terbiyesi Kanunu” ile Türk Spor Kurumu kaldırılarak yerine “Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü” kuruldu. Türkiye’de spor, partinin elinden alınarak devlete mâl edildi (Atabeyoğlu, 2001).

“Sevgi ve Sporla Kalın”